Bắc Giang là một trong những tỉnh ở Việt Nam có nhiều lễ hội độc đáo, trong đó phải kể đến lễ hội làng Chiền. Đây là một lễ hội có những tục lệ khá đặc sắc như tục lệ thui trâu, tục lệ rước cỗ đã được người dân làng Chiền lưu giữ từ lâu kết hợp cùng những trò chơi dân gian truyền thống được tổ chức trong suốt thời điểm diễn ra lễ hội. Tất cả đã góp phần tạo lên một bức tranh văn hóa làng quê sinh động, nhiều màu sắc và thấm đượm giá trị nhân văn. Đồng thời có ý nghĩa lớn trong việc giáo dục con cháu về truyền thống gia đình, dòng họ, tình đoàn kết xây dựng quê hương làng xóm.
Thời điểm tổ chức lễ hội làng Chiền ở Bắc Giang
Lễ hội thui trâu, rước cỗ làng Chiền (Bắc Giang) là một lễ hội mang nhiều nét riêng biệt so với nhiều lễ hội khác. Lễ hội được coi là một nét văn hóa khá độc đáo. Góp phần làm đẹp thêm bức tranh văn hóa làng của quê hương Việt Nam.
Làng Chiền xã Nội Hoàng nằm ở vị trí không xa thành phố Bắc Giang. Đây là một trong những làng cổ của huyện Yên Dũng hiện còn bảo lưu được rất nhiều những giá trị lịch sử và những phong tục đẹp từ xa xưa.
Cứ 3 năm một lần, lễ hội làng Chiền lại được tổ chức trong ba ngày 8, 9 và mùng 10 tháng 8 âm lịch quy mô lớn. Để tưởng nhớ tới các vị Thành Hoàng có công với quê hương, đất nước.Cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. Đặc biệt, lễ hội diễn ra với những tục riêng biệt mà ít nơi có. Đó là tục thui trâu tế thần, tục rước cỗ về đình.
Tục thui trâu tế thần và tục rước cỗ về đình
Ngay từ sáng sớm hôm khai hội; Ban tổ chức lễ hội của thôn và dân làng đã tập trung đông đủ để làm lễ thui trâu. Theo lệ làng từ xưa quy định, ngày hội làng phải làm lễ thui trâu để tế Thành Hoàng. Chính vì vậy, Trâu được chọn mua làm lễ phải là trâu mộng to, khỏe, béo. Người dân nơi đây quan niệm như vậy mới là điều thành kính. Tăng thêm phần trang trọng, thiêng liêng. Và đem lại sự may mắn cho dân làng trong cả năm. Sau nghi lễ tế Thành Hoàng. Thịt trâu sẽ được chia đều cho các hộ dân để làm cỗ trong ngày hội lệ.
Bên cạnh tục lệ thui trâu tế thần; phần lễ của hội làng Chiền còn đặc sắc và độc đáo ở tục rước cỗ. Đây cũng là một nét cổ truyền được dân làng Chiền lưu giữ từ lâu. Cỗ được ba thôn Chiền, Si, Giá sửa soạn gồm có xôi, gà, thủ lợn, hoa quả…
Đội rước cỗ tập trung tại một địa điểm, sau đó rước về đình lễ thánh. Đi đầu đám rước của mỗi thôn là một gia đình tiêu biểu được làng bầu chọn, suy tôn. Gia đình được chọn để rước cỗ phải là gia đình có vợ chồng song toàn. Thọ từ 75 tuổi trở lên, sống hòa thuận. Chấp hành tốt chủ trương chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; hương ước của thôn làng. Đó là một vinh dự của gia đình đồng thời có ý nghĩa giáo dục lớn đối với các tầng lớp nhân dân không ngừng vun đắp hạnh phúc gia đình trọn vẹn.
Trò chơi dân gian truyền thống trong hội làng Chiền
Bên cạnh phần lễ đặc sắc; hội làng Chiền vẫn còn lưu giữ được nhiều trò chơi dân gian truyền thống. Ví dụ như đập niêu, bắt vịt, cờ người, vật… Các trò chơi được tổ chức xung quanh khu vực đình trong 3 ngày. Thu hút đông đảo nhân dân tham gia. Những năm gần đây, nhiều trò chơi mới với nhiều hình thức và không gian tổ chức phong phú cũng được làng Chiền tổ chức như bóng chuyền hơi, hát quan họ trên thuyền… Nhằm làm tăng thêm phần sinh động cho lễ hội.
Lễ hội thui trâu, rước cỗ của làng Chiền đến nay đã được lưu giữ qua nhiều năm tháng. Nó mang nhiều màu sắc và thấm đượm những giá trị nhân văn. Nhằm giáo dục truyền thống gia đình, dòng họ và văn hóa quê hương cho lớp trẻ. Đồng thời giúp cán bộ và dân làng ở đây xây dựng một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Và chính nhờ những nét riêng biệt độc đáo, những truyền thống văn hóa tốt đẹp từ ngàn đời của ông cha còn lưu giữ trong phần lễ hội làng Chiền, được lưu truyền trong mỗi người dân đã và đang góp phần làm đẹp thêm bức tranh văn hóa làng của quê hương Việt Nam.
